Wiele osób uważa, że jedynym sposobem na zapewnienie wysokiej jakości materiałów edukacyjnych jest tradycyjny, scentralizowany model tworzenia treści, stosowany przez wydawnictwa edukacyjne. Rzeczywiście czasem trudno wyobrazić sobie, jak można zapewnić wysoką jakość Otwartych Zasobów Edukacyjnych, skoro powstają one – jak już wiemy – w sposób zdecentralizowany, a ich twórcą może być każdy. Do tego można je dowolnie zmieniać, dostosowywać, łączyć i remiksować.
Programiści do opisania dwóch powyższych sposobów pracy używają bardzo obrazowej metafory katedry i bazaru („The Cathedral and the Bazaar”, Eric Raymond, 1997). Katedrą nazywa się model, w którym ostateczny produkt planuje i opracowuje jedynie wąska grupa autorów, autorek, i w którym nikt oprócz nich nie zna ostatecznego kształtu produktu przed jego opublikowaniem. Bazar to model, w którym produkt tworzony jest na oczach wszystkich, przez wszystkich zainteresowanych, bez żadnych barier wejścia. Dobrym przykładem katedry jest wydawana od XVIII wieku „Encyklopedia Britannica”. Model bazaru stosuje zaś Wikipedia, której edytorem może zostać każdy.
Czy Wikipedia i „Encyklopedia Britannica” różnią się znacząco jakością? Wydaje się, że odpowiedź jest oczywista. A jednak w 2005 roku „Nature”, jedno z najbardziej prestiżowych czasopism naukowych, opublikowało badania porównujące angielską wersję Wikipedii i Britannicę. Wynika z nich, że jakość Wikipedii, jeżeli chodzi o dokładność wpisów dotyczących nauki, jest jedynie bardzo nieznacznie niższa od jakości Britanniki!
Zdecentralizowany, rozproszony i otwarty sposób tworzenia materiałów edukacyjnych może zapewniać ich wysoką jakość – ale nie dzieje się to automatycznie.
Skąd bierze się jakość Otwartych Zasobów Edukacyjnych?
Wiele osób (nauczyciele/ki, animatorzy/ki, bibliotekarze/ki), które tworzą własne materiały edukacyjne, ma obawy przed ich publicznym zamieszczeniem w sieci. Częściowo wiąże się to z poczuciem niedoskonałości treści i lękiem, że będą one podlegać ocenie innych nauczycieli/ek uczących tego samego przedmiotu lub pracujących w tej samej placówce.
Tymczasem nie ma się czego obawiać! Najwyższa jakość Otwartych Zasobów Edukacyjnych jest ściśle związana z otwartym, społecznym modelem ich tworzenia. Wspólne tworzenie, wzajemne opiniowanie oraz powstawanie kolejnych, ulepszonych wersji materiałów edukacyjnych stanowi właśnie rodzaj zabezpieczenia ich jakości w perspektywie długofalowej. Taki otwarty, wspólnotowy i elastyczny sposób pracy zapewnia również odpowiednią aktualność treści, co wydaje się jednym z ważniejszych aspektów jakości.
WikiEdukator (społecznościowy projekt mający na celu wspieranie i promocję tworzenia Otwartych Zasobów Edukacyjnych) opisuje to następująco: „W edukacji jakość jest bardziej procesem niż produktem. Większość otwartych projektów rozpoczyna się od pierwszego szkicu wyrażającego ideę. Poprzez tworzenie kolejnych wersji, udoskonalanie i współpracę społeczności, jakość projektów indywidualnych jest coraz wyższa w miarę upływu czasu”.
Jakość Otwartych Zasobów Edukacyjnych i sposoby jej zapewnienia – checklista
Na samym początku warto podkreślić za Davidem Wileyem, że jakości materiałów edukacyjnych nie można utożsamiać z ich prezentacją i grafiką. Ładny układ stron, piękne ilustracje, podręcznik wydrukowany w kolorze – to nie są czynniki, które powinny przesądzać o ocenie jakości zasobu. Według Wileya jest jedno, najważniejsze kryterium jakości zasobu edukacyjnego: jak efektywnie można uczyć się, używając danego materiału. Innymi słowy, najważniejszą miarą jest to, na ile opracowane przez nas treści wspomagają uczenie się.
Bardziej szczegółowo jakość zasobów edukacyjnych jest zwykle określana przy użyciu następujących kryteriów: ścisłość, reputacja i afiliacja autora/ki, wysoka jakość techniczna, dostępność, przydatność do celu. Biblioteka Uniwersytetu Illinois przygotowała kompletną listę aspektów, które powinniśmy wziąć pod uwagę, aby zagwarantować najwyższą jakość Otwartych Zasobów Edukacyjnych. Warto sprawdzić, czy odnajdujemy je w naszych materiałach przed opublikowaniem zasobu.
Ogólne:
Stosowność materiału:
Aspekty techniczne:
Bibliografia: